کوچینگ مسیر شغلی به افرادی که در انتخاب یا تغییر مسیر حرفه‌ای خود دچار تردید هستند، کمک می‌کند تا با شناخت بهتر توانمندی‌ها، ارزش‌ها و علایق‌شان، تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند.
شروع یک مسیر شغلی جدید می‌تواند چالش‌برانگیز باشد، به‌ویژه برای افرادی که دارای نشخوار فکری هستند و نسبت به گامهای پیش‌روی خود احساس تردید دارند. دستیابی به شفافیت نسبت به مسیر شغلی یک شبه اتفاق نمی‌افتد و تنها با انتظار کشیدن به نتیجه نمی‌رسد. این فرآیند نیازمند زمان، تامل درونی و از همه مهم‌تر، اقدام است. این‌جاست که همراهی یک کوچ می‌تواند بسیار ارزشمند باشد. یک کوچ شما را همراهی می‌کند تا از میان سردرگمی‌ها عبور کنید و با اعتماد به نفس گامهای محکمی به سمت جلو بردارید.
کوچینگ مسیر شغلی رویکردی مؤثر برای دستیابی به این شفافیت، رشد حرفه‌ای و ارتقا شغلی است. در این مقاله که براساس مقاله‌ای از ICF تحت عنوان “کوچینگ و نقش آن در به دست آوردن شفافیت نسبت به مسیر شغلی” نوشته شده به نقش کوچینگ در مسیر شغلی، مقابله با نشخوار فکری، شناسایی مهارت‌ها، کشف علایق، و کنار زدن باورهای محدودکننده می‌پردازیم.
کوچینگ مسیر شغلی یا career coaching چیست؟
کوچینگ مسیر شغلی فرآیندی حمایتی و تعاملی است که به افراد کمک می‌کند تا چشم‌انداز شغلی خود را روشن‌تر ببینند، بر سردرگمی‌ها غلبه کنند، و مسیر حرفه‌ای مناسب خود را پیدا کنند. این نوع کوچینگ بر خودشناسی، تحلیل اهداف، کشف استعدادها و افزایش اعتماد به نفس تمرکز دارد. این کوچینگ که یکی از انواع کوچینگ سازمانی است.
تعریف ICF
اگر بخواهیم تعریفی از بر طبق تعریف کوچینگ از ICF انجمن بین اللملی کوچینگ ارایه بدهیم تعریف کوچینگ مسیر شغلی به این صورت است: همکاری مشارکتی میان کوچ و مراجع که از طریق فرآیندی تأمل‌برانگیز و خلاقانه، فرد را تشویق می‌کند تا با تمرکز ویژه بر توسعه شغلی و تصمیم‌گیری‌های حرفه‌ای حداکثر توانایی‌های شخصی و حرفه‌ای خود را به کار گیرد.
تعریف انجمن توسعه استعداد (ATD – Association for Talent Development)
کوچینگ مسیر شغلی به افراد کمک می‌کند تا علاقه‌ها، ارزش‌ها و نقاط قوت حرفه‌ای خود را ارزیابی کنند، تا تصمیم‌های آگاهانه‌تری در مورد مسیر شغلی‌شان بگیرند، اهداف تعیین کنند و برای رشد حرفه‌ای خود برنامه‌های عملی تدوین کنند.
تعریف از کتاب “The Career Coaching Handbook” نوشته Julia Yates (روان‌شناس و استاد دانشگاه City, University of London)
کوچینگ مسیر شغلی یعنی توانمندسازی مراجعان برای مدیریت مؤثرتر مسیر حرفه‌ای‌شان، به‌ویژه در دوره‌های تغییر یا ابهام. این فرآیند با شفاف‌سازی اهداف، غلبه بر موانع و تدوین استراتژی‌هایی برای دستیابی به موفقیت شغلی همراه است.
نشخوار فکری، مانعی بزرگ در مسیر شغلی
این سوال در پیدا کردن مسیر شغلی کاملاً منطقی است که بپرسید: «وقتی نمی‌دانم در حرفه‌ام چه می‌خواهم، چه کاری می‌توانم انجام دهم؟».
اگر احساس می‌کنید درمسیر شغلی جا زده‌اید، تنها نیستید. این احساس اغلب ناشی از ترسی است که ما از اشتباه کردن در تصمیم‌گیری داریم. داشتن نشخوار فکری نسبت به هر تصمیم، تردید در توانایی‌ها و زیر سوال بردن انتخاب‌ها می‌تواند منجر به بلاتکلیفی، کاهش اعتماد به نفس و عدم تمرکز شود و حرکت رو به جلو را سخت‌تر کند.
بسیاری از افراد هنگام انتخاب مسیر شغلی دچار نشخوار فکری می‌شوند؛ تفکر بیش از حد، تردید در توانایی‌ها و تحلیل بی‌پایان گزینه‌ها باعث ایجاد بلاتکلیفی می‌شود. کوچینگ مسیر شغلی می‌تواند با طرح سوالات هدفمند و تکنیک‌های خاص، به کاهش این نشخوارها کمک کند و تمرکز ذهن را به سمت اقدام مؤثر سوق دهد.
فرآیند کوچینگ مسیر شغلی
آغاز مسیر با تأمل درونی
وقتی به دلیل فراوانی ایده‌ها دائماً به سمت‌‌وسوی مختلف کشیده می‌شوید، مشکل اصلی ممکن است ناشی از عدم درک عمیق شما از خودتان، توانایی‌های‌تان یا هدف بنیادی‌ترتان باشد.
تأمل درونی یکی از اولین گام‌ها در فرایند کوچینگ مسیر شغلی است. با شناخت عمیق‌تر از خود، افراد می‌توانند علایق واقعی، نقاط قوت و ارزش‌های بنیادین خود را شناسایی کنند. کوچ‌ها با استفاده از ابزارها و آموزش‌های خاصی که دیده‌اند به افراد کمک می‌کنند تا بینش‌هایی را کشف کنند که ممکن است به تنهایی از آنها غافل بمانند و مسیر شغلی خود را بر اساس هدف‌های درونی و انگیزه‌های واقعی پایه‌گذاری کنند.
شناسایی مهارت‌ها برای رشد حرفه‌ای
یکی از بخش‌های حیاتی کوچینگ مسیر شغلی، شناسایی مهارت‌هایی است که فرد به صورت طبیعی در آنها توانمند است. این مهارت‌ها که گاهی به دلیل طبیعی بودن نادیده گرفته می‌شوند، می‌توانند زمینه‌ساز فرصت‌های شغلی جدید و ارتقا شغلی باشند. کوچ‌ها با نگاه بیرونی و بی‌طرفانه به فرد کمک می‌کنند تا این توانایی‌ها را بشناسد و آنها را در راستای مسیر حرفه‌ای به کار گیرد.
معمولاً افراد نقاط قوت خود را نادیده می‌گیرند، زیرا این توانایی‌ها به طور طبیعی در آنها وجود دارد. با این حال، شناخت آنچه در آن خوب هستند می‌تواند به طور قابل توجهی از تحلیل بیش از حد بکاهد و به فرد کمک کند تا بر آنچه واقعاً مهم است تمرکز کند. مهارت‌ها که افراد در آنها توانایی دارند معمولاً چیزهایی هستند که به آنها لذت می‌دهند و به راحتی انجام می‌شوند.
یک کوچ در این فرآیند می‌تواند بسیار مفید باشد، زیرا او با ارائه یک دیدگاه بیرونی شما را همراهی می‌کند تا مهارت‌هایی را که ممکن است به عنوان استعدادهای معمولی در نظر بگیرید، شناسایی کنید. کوچ‌ها شما را همراهی می‌کنند تا توانایی‌های منحصر به فرد خود را ببینید و آنها را به عنوان نقاط قوت خود بپذیرید.
شفاف‌سازی در ارزش‌های شخصی
اگر احساس می‌کنید چیزی در مسیر شغلی‌تان درست پیش نمی‌رود، ممکن است زمان آن رسیده باشد که ارزش‌های خود را دوباره ارزیابی کنید. هم‌سو کردن کارتان با آنچه واقعاً برای شما ارزشمند است، به شما امکان می‌دهد تصمیمات شغلی خود را بر اساس باورهای اصلی‌تان بگیرید و در نتیجه، رضایت بیشتری در حرفه خود تجربه کنید.
کوچینگ مسیر شغلی کمک می‌کند تا درباره ارزش‌های اصلی خودتامل کنید و ارزیابی کنید که آیا شغل فعلی‌تان با آنها هم‌سو است یا خیر. یک کوچ می‌تواند شما را همراهی کند تا کشف کنید چه چیزی واقعاً برای شما مهم است و چگونه می‌تواند با انتخاب‌های شغلی‌تان ارتباط برقرار کند.
کشف علایق و اشتیاق‌های شغلی
گاهی افراد به دلیل ترس از غیرعملی بودن علایق‌شان، از پیگیری آنها صرف‌نظر می‌کنند. حتی گاهی ایده‌ای از آنچه می‌خواهند یا رویاهایی که دوست دارند دنبال کنند دارند، اما همین ترس و تردیدها می‌توانند مسیر را برایشان را تیره و تار کنند. این تعارض درونی ممکن است باعث شود احساس کنند شفافیت کافی ندارند و فکر کند نمی‌دانند چه می‌خواهند.
به یاد داشته باشید که هر فردی علایق و رویاهایی دارد، حتی اگر در حال حاضر مبهم به نظر برسند. اگر نگران هستید که اشتیاق‌های شما ممکن است عملی یا از نظر مالی قابل اجرا نباشند، به این فکر کنید که چگونه میتوانید این علایق را در زندگی و حرفه خود ادغام کنید.
کوچینگ مسیر شغلی به آنها کمک می‌کند تا این ترس‌ها را کنار بگذارند، علایق واقعی خود را شناسایی کرده و آنها را به بخشی از مسیر حرفه‌ای‌شان تبدیل کنند. این امر می‌تواند موجب افزایش انگیزه و پایداری در مسیر شغلی شود.
غلبه بر باورهای محدودکننده
«من به اندازه کافی خوب نیستم»، «این کار برای من نیست»، یا «الان زمان مناسبی نیست» نمونه‌هایی از باورهای محدودکننده‌ای هستند که بسیاری از افراد در مسیر شغلی با آن مواجه‌اند.
رسیدگی به باورهای محدودکننده، گامی حیاتی در رشد شخصی و دستیابی به حداکثر پتانسیل شماست. باورهای محدودکننده، عقاید عمیقی هستند که توانایی شما برای موفقیت، رشد یا اقدام را محدود می‌کنند. این باورها اغلب ریشه در تجربیات گذشته، شرایط اجتماعی یا گفت‌وگوهای درونی منفی دارند.
وقتی احساس می‌کنید گم‌شده‌اید و در انتخاب مسیر شغلی نامطمئن هستید، به یاد داشته باشید که تعارضات درونی می‌توانند تصمیم‌گیری را غیرممکن جلوه دهند. این عدم قطعیت‌ها، که اغلب تحت تأثیر تجربیات گذشته یا انتظارات جامعه شکل می‌گیرند، می‌توانند شما را از دنبال کردن چیزی که واقعاً میخواهید بازدارند. شناسایی افکاری مانند «من به اندازه کافی خوب نیستم» و تغییر چارچوب آنها برای ساختن اعتماد به نفس، کلید رهایی از تردیدهای خود است. یک کوچ می‌تواند شما را همراهی کند تا این باورهای محدودکننده را به چالش بکشید و با پرسیدن سوالاتی مانند:
- چه چیزی شما را عقب نگه میدارد؟
- این ایده از کجا نشأت گرفته است؟ آیا مطمئن هستید که درست است؟
- آیا میتوانید ببینید که این باورها چگونه شما را محدود کرده‌اند؟
با پاسخ به این سوالات، میتوانید گامهای مؤثری در جهت رهایی از باورهای محدودکننده و یافتن مسیر شغلی که واقعاً به آن علاقه دارید، بردارید.
اقدام، حلقه گمشده مسیر شغلی
پس از شناسایی مهارت‌ها، علایق، ارزش‌ها و بازنگری در باورها، مهم‌ترین بخش در کوچینگ مسیر شغلی، اقدام کردن است. بدون اقدام عملی، هیچ تغییری در زندگی شغلی رخ نمی‌دهد. کوچ‌ها با ایجاد تعهد، پایش عملکرد و ارائه بازخورد سازنده، افراد را به سوی اجرای گامهای واقعی در مسیر شغلی سوق می‌دهند.
اگر در یافتن شفافیت یا «دلیل اصلی» خود به تنهایی مشکل دارید، همکاری با یک کوچ را در نظر بگیرید. درخواست کمک به این معنی نیست که شما مسئولیت را رها می‌کنید؛ بلکه این یک روش فعالانه برای نزدیک‌تر شدن به شفافیتی است که به آن نیاز دارید.
مزایای استفاده از کوچینگ در مسیر شغلی
- به‌دست آوردن شفافیت شغلی
- افزایش اعتماد به نفس و خودآگاهی
- تسریع روند رشد و ارتقا شغلی
- شناسایی فرصت‌های جدید حرفه‌ای
- ایجاد تعادل میان زندگی شخصی و شغلی
- کاهش سردرگمی و استرس تصمیم‌گیری
چه زمانی به کوچ مسیر شغلی نیاز داریم؟
اگر در یکی از شرایط زیر قرار دارید، استفاده از کوچینگ مسیر شغلی می‌تواند بسیار سودمند باشد:
- از شغل فعلی‌تان رضایت ندارید و نمی‌دانید قدم بعدی چیست.
- در انتخاب بین چند مسیر حرفه‌ای دچار تردید هستید.
- احساس می‌کنید در زندگی کاری پیشرفت نمی‌کنید.
- میخواهید کسب‌وکار شخصی راه‌اندازی کنید اما نمی‌دانید از کجا شروع کنید.
- به دنبال کشف معنا، انگیزه یا اشتیاق دوباره در کارتان هستید.
نتیجه‌گیری
کوچینگ مسیر شغلی راهی مؤثر برای رسیدن به شفافیت، رشد و ارتقا در دنیای پیچیده‌ی حرفه‌ای امروز است. با کمک یک کوچ، می‌توان باورهای محدودکننده را کنار زد، مسیر دلخواه را با شجاعت طی کرد و به شغلی رسید که نه‌تنها درآمدزا بلکه رضایت‌بخش و معنادار باشد.
اگر احساس می‌کنید در مسیر شغلی خود دچار سردرگمی شده‌اید، کوچینگ را نه به عنوان یک هزینه بلکه به عنوان سرمایه‌گذاری برای آینده حرفه‌ای خود در نظر بگیرید.
